> Birinci Dünya Savaşı Foto Hikaye

Birinci Dünya Savaşı’nda Plastik Cerrahi: Anna Coleman Ladd’ın Yüz Maskeleri

Birinci Dünya Savaşı milyonlarca sivil ve askerin ölümüne, sayısız askerin yaralanmasına ve vücutlarında şekil bozukluğu kalmasına sebep oldu. Ve bunların belki de en umut kırıcı olanı yüz yaralanmalarıydı, çünkü askerler sadece fiziksel yaralanmayla değil, insanların onların yeni görünümüne ne tepki vereceğinin yarattığı psikolojik stresle de uğraşmak zorundaydılar. Bu insanlar, döndüklerinde yabancılar tarafından nasıl karşılanacakları, daha da önemlisi dostları ve aileleri tarafından nasıl davranılacakları kuşkusuyla, eve dönüş hususunda endişeliydiler.

Bazıları için ameliyat ve deri nakli bir seçenekti ama çoğunun yarası düzeltilemeyecek durumdaydı. Bu talihsiz askerler portre maskeleriyle tanıştılar. İngiliz heykeltıraş Derwent Wood tarafından öncülüğü yapılan ve sonrasında Amerikan heykeltıraş Anna Coleman Ladd tarafından geliştirilen bu maskelerde, askerin yaralanmadan önce çekilmiş fotoğraflardaki yüzü model alınıp, yağlı boya yapılarak, askerin eski yüzüne benzetilirdi.

Bu düşünce 1917’de, o zamanlar Boston’da yaşayan bir heykeltıraş ve sosyete olan Ladd’in, vücutlarında şekil bozukluğu oluşan İngiliz askerleri için “Tin Noses Shop” adında bir maske yapım stüdyosu işleten bir heykeltıraşın çalışmalarını okumasıyla ortaya çıktı. Bu ilhamla Ladd, Paris’te kendi stüdyosunu kurdu ve savaş alanında yüzü deforme olan askerler için yeni yüzler tasarlama işine koyuldu.

Üstteki sırada, sürecin ilk aşaması olan, yaralanmış suratlardan elde edilen modeller görülüyor. Alttaki sırada, Anna Coleman Ladd tarafından yapılan restorasyon sonucu oluşan modeller.
Anna Coleman Ladd tarafından yapılan portre maskelerin çeşitleri.
Anna Coleman Ladd, bir askerin yüzüne onun için ürettiği maskeyi yerleştiriyor.
Yüzlerinde Ladd’in elinde çıkan maskelerle kart oynayan iki asker.

Bir yüzü onarmak için ilk adım, yaralı yüzün alçıdan dökümünü yapmaktı. Sonrasında, görüşmeler ve fotoğraflardan elde edilen verilerle, Anna, asker “C’est moi!” (Bu benim!) diyene kadar alçı kalıpta eksik ve deforme olmuş kısımları inşa ederdi. Daha sonra yenilenmeye ihtiyaç duyan bölgenin gutta percha’dan (bir lateks türü) maskesi yapılırdı. Bazı maskeler bütün yüzü kaplardı ama çoğu, çene ve bir yanak veya burun ve bir göz gibi, yaralanan her neresiyse orayı kaplayan kısmi maskelerdi.

Gutta percha maskesi iki gün boyunca bir bakır banyosuna, üzerinde ince bir bakır tabakası oluşana kadar yatırılırdı. Sonuç olarak hafif ve boyanabilir bir bakır maskesi elde edilirdi. Anna, maskeyi askerin yüzündeyken boyardı ve böylece maskenin rengiyle derinin rengi uyum sağlardı. Eğer şekil bozukluğu tüm ağız bölgesinde mevcutsa, maskenin dudak kısmında sigara tutacak şekilde bir boşluk modellerdi. İşte Anna Coleman Ladd’ın dükkanından kısaca bir video.

İsteyenler için maskeye bıyık da eklenirdi. Anna Coleman Ladd, ülkesi için çok şey vermiş bu insanların eve, fiziksel olarak olabildiğince tam dönmelerini sağlayan bu maskelere çok büyük önem verdi. Çoğu maske gözlüklerle birlikte takılırdı, ama gözlük istemeyen kimi askerleri memnun etmek adına Anna, maskeyi ince bir kablo veya kurdele ile tutmak gibi alternatif çözümler buldu.

Ladd ve çalışma arkadaşları 1.5 sene içerisinde 100’e yakın maske yaptı, her biri yoğun bir emeğin sonucuydu. Anna’nın hizmetlerine Kızıl Haç örgütünün sponsor olması sebebiyle bir maskenin ortalama maliyeti yalnızca 18 dolardı. Savaş bittiğinde, Kızıl Haç, stüdyoyu daha fazla maddi olarak destekleyemedi ve stüdyo kapandı. Ladd Boston’a döndü ve büstler yapıp doğal güzellik üzerine sanat icra etmeye devam etti.

Fransız hükümeti, yaptığı işler dolayısıyla onu 1932 senesinde Chevalier of the Legion of Honour (Onur Lejyonu Şövalyesi) ilan etti. O günkü işlerin bugünle bağlantısı anaplastoloji dalıdır. Anaplastoloji, eksik veya deforme olmuş anatominin yapay yollarla tamamlanıp yenilenmesine dair bir bilim ve sanat dalıdır.

Maske takmadan önce ve sonra. Askerin en savunmasız vücut bölgesi yüzüydü. Çünkü siperden kafasını kaldırdığı anda, doğrudan yüzü hedef olacaktı.
Önce ve sonra… Maske, ten rengiyle uyumlu olması için boyandı.
Ladd’in belgeleri içerisinde, bir Birinci Dünya Savaşı gazisinin maskeli ve maskesiz fotoğrafları da vardı.
Anna Coleman Ladd ve asistanı yeni bir maske üzerinde çalışırken…
Anna Coleman Ladd’in maskeleri birçok Birinci Dünya Savaşı gazisinin hayata tutunmasını sağladı.

Yorum Ekle

Yorum yazmak için tıklayın