Waffen-SS’in Türk Lejyonu, Osttürkishcher Waffen-Verband Der SS imamı Yüzbaşı Nurettin’in, birliğin o dönemde başında bulunan Alman albaya namaz kıldırdığı görülen film kaydı çokça ilgi ve soruya vesile oldu. Bu sebepten, bu yazıda iki konuya değineceğim. Birincisi, Osttürkischer Waffen-Verband Der SS’in tarihçesine eğileceğiz. İkincisi ise, kayıtta namaz kılarken görülen, Harun-el-Reşit Bey adıyla da bilinen ve Birinci Dünya Savaşı’nda Enver Paşa’nın emir subaylığını yapmasını müteakiben Müslüman olan kayıttaki Albay Wilhelm Hintersatz’ın hayatına göz atacağız.
Osttürkischer Waffen-Verband der SS, yani, Doğu Türkleri Birliği, 1944 yılında 1. Ostmuselmanisches SS-Regiment yani Doğu Müslümanları SS Alayı adı altında, daha sonra bir tümene dönüştürülme maksadıyla (Muselmanischen SS-Division Neu Türkistan – Doğu Türkistan Müslüman SS Tümeni), Kudüs Müftüsü Emin El Hüseyni’nin desteğiyle kuruldu. Birliğin unsurları, Alman Kara Kuvvetleri Heer’e bağlı olan 450. 480 ve I/94 Türk taburlarından, Kızıl Ordu’dayken ele geçirilen savaş esirlerinden ve Almanya’ya çalışmaya gönderilen kişilerden oluşuyordu.
Birlik 1944 Şubat’ında Belarus’a nakledildi ve anti-partizan harekâtlarında kullanılmak üzere eğitim gördü. Birlikteki bazı sorunlu unsurların isyana karışması üzerine SS-Hauptsturmführer (Yüzbaşı) Billig’in meseleyi 78 şüpheliyi infaz ederek çözmeye çalışmasını müteakiben görevden alındı. Bunun ardından Polonya’ya gönderilen birlik, İngilizlerin “notorious” kelimesiyle tanımlayabileceği türden, acımasızlığıyla ünlü SS alayı SS-Regiment Dirlewanger’in emrine verilerek Polonyalı direnişçilerden oluşan Armia Krajowa’yla mücadele etti.
1944 sonbaharındaki isyanı bastırmaya yardımcı olmak üzere Slovakya’ya gönderildi ve orada Osstürkischen Waffen-Verbande der SS adıyla yeniden organize edildi. Alman ordusunun bütün cephelerde çökmesi ve savaşın sonuna yaklaşılması üzerine 1944 Aralık’ında 450-500 kadar firara sahne olduysa da, bu firarilerden 300 kadarı daha sonra birliğe geri döndü.
Birliğin unsurları arasında bulunan Azerbaycan alayı, 30 Aralık 1944’te Kaukasischer Waffen-Verband der SS’e, yani Kafkaslar Waffen-SS Birliği’ne transfer edildi. Azerbaycan askerlerinin birlikten alınması sonucu oluşan personel açığının kapatılması için lağvedilen Waffen-Gebirgs-Brigade der SS (Tatar Nr. 1) yani Tatar Waffen-SS Dağcı Alayı’nın bazı askerleri de Osstürkischen Waffen-Verbande der SS’e transfer oldu. Birlik daha sonra savaşın sonuna kadar ikâmet edeceği Avusturya’ya gönderildi. Waffen-Gruppe Kırım ile Waffen-Gruppe Idel-Iral’ın bazı unsurları Kuzey İtalya’ya nakledilmiş (Kırım Tatar Türkü ünlü yazar Cengiz Dağcı da bunların arasındadır) ve savaşı orada tamamlamıştır.
Birliğin Komutanları
SS-Obersturmbannführer Andreas Meyer-Mader (? Ocak 1944 – ? Mart 1944)
SS-Hauptsturmführer Billig (29 Mart 1944 – 5 Nisan 1944)
SS-Hauptsturmführer Hermann (27 Nisan 1944 – 2 Mayıs 1944)
SS-Sturmbannführer der Reserve Franz Liebermann (? Haziran 1944 – 11 Temmuz 1944)
SS-Sturmbannführer der Reserve Franz Liebermann (29 Temmuz 1944 – 30 Ağustos 1944)
SS-Haupsturmführer Reiner Olzscha (? Eylül 1944 – ? Ekim 1944)
SS-Standartenführer Harun-El-Reşit Bey (? Ekim 1944 – ? Mayıs 1945)
SS-Hauptsturmführer Fürst (? Ocak 1945 – ? Mayıs 1945 [Slovakya’daki unsurların CO’su])
İnsan Gücü
Ocak – Şubat 1944: 3.000
Mart – Mayıs 1944: 3.500
Haziran – Eylül 1944: 4.000
Ekim 1944 – Ocak 1945: 5.000
Şubat – Mayıs 1945: 8.500
Muharebe Düzeni
Waffen-Gruppe Türkistan
Waffen-Gruppe Idel-Ural
Waffen-Gruppe Azerbaycan
Waffen-Gruppe Kırım
Birliğin Kol Bandı
Waffen-SS Birliklerine has bir uygulama olan, birlik mensuplarının kullandığı kol bandı.
Birliğin Yaka Sembolü
Birliğin yaka sembolünün Türklerin milli simgesi olan “Kurt” olması onaylanmışsa da, savaş sürerken hizmete girip girmediği teyit edilememiştir.
Albay Wilhelm Hintersatz – Harun El Reşit Bey
1933-34 yılları arasında çekilen fotoğrafında Hintersatz, Osmanlı “Miralay” üniformasıyla, yakasında Osmanlı’nın 2. Sınıf Mecidi ve Fin Beyaz Gül nişanlarıyla, göğsünde ise I. Dünya Savaşı’nda kazandığı madalyalarla görülüyor. Osmanlı’da yüzbaşı rütbesiyle görev yapmış olan Hintersatz’ın “Miralay” üniformasıyla fotoğraf çektirmesi gösteriş sebebiyle değilse, o tarihlerde Alman hükümeti tarafından Türk ordusuna danışman olarak gönderilme ihtimalini akla getirmektedir.
26 Mayıs 1886’da Avusturya’da Katolik bir ailede doğdu. Piyade subayı oldu ve Kaiserliche und Königliche Army yani Avusturya-Macaristan Ordusu’nun 48. Piyade Alayı’nda hizmet verdi. 15 Şubat 1905’te teğmen, 17 Şubat 1914’te üsteğmen ve 18 Haziran 1915’te yüzbaşı oldu. I. Dünya Savaşı’nda son derece aktif bir şekilde görev yaptı. Kısa bir havacılık eğitiminin ardından 1916-17 arasında III. Kolordu’ya atandı ve Finlandiya’nın Rusya’dan bağımsızlığına kavuşmasıyla sonuçlanan askeri sürece katkı sağladı. 1917’de Osmanlı İmparatorluğu’na gönderilen bir Alman heyetinde yer aldı ve Enver Paşa’nın emir subayı oldu. 1919 yılında Müslüman olup ismini “Harun El Reşit Hintersatz” olarak değiştirdi. Almanya’nın Birinci Dünya Savaşı’nı kaybetmesi üzerine Almanya ve Ober Ost’un elinde bulunan Doğu Avrupa topraklarında komünistlerle çarpışan gönüllülerden müştekkil bağımsız birlikler olan Freikorps’a katıldı.
İkinci Dünya Savaşı’nın 1939-44 yılları arasında Wehrmacht’ta görev yaptı ve 30 Haziran 1944’te S 496.147 no’yla SS’e katıldı (Hintersatz hiçbir vakit NSDAP üyesi olmadı). Aralık ayının sonlarında ise Obersturmführer Gulam Alimowem’in başlarında olduğu 300 kadar askerin firar etmesi üzerine Slovakya’da geri hizmete alındı.
Fotoğrafta Görülen ve Hintersatz’ın Kariyeri Boyunca Ödüllendirildiği Madalyalar
II. Sınıf Demir Haç Nişanı (1914)
I. Sınıf Demir Haç Nişanı (1915)
III. Sınıf Avusturya Liyakat Madalyası
Lippe-Detmold Liyakat Madalyası
Osmanlı Harp Madalyası (Eiserner Halbmond – Demir Hilal)
Hintersatz’ın Kaleme Aldığı Eserler
Marschall Liman von Sanders Pascha und sein Werk. R. Eisenschmidt. Berlin. 1932.
Schwarz oder Weiß? Joh. Kasper & Co. Berlin. 1940. 289 S.
Achtung! Erdstrahlen sind Gefahr für Mensch, Tier und Pflanzenhaltung! Die Wünschelrute warnt! Eisenschmidt. Wiesbaden. Berlin. 1952.
Aus Orient und Occident – Ein Mosaik aus buntem Erleben. Deutscher Heimat-Verlag. Bielefeld. 1954
Kaynaklar:
Türkistan Lejyonu için yararlanılan kaynak.
Albay Hintersatz için yararlanılan kaynak.
Yorum Ekle